قلق گیری کلاچ
یکی از کار هایی که باید در آزمون شهری (آزمون عملی رانندگی) انجام دهید، قلق گیریِ کلاچ خودرویی است که برای اولین بار قصد رانندگی با آن را دارید میباشد تا در تعویض دنده و خاموش کردن ماشین با مشکل مواجه نشوید.
آشنایی با کلاچ
یک راننده باهوش در حرکت اول باید سعی کند که نقطه یک حرکت کلاچ را پیدا کند و یکدفعه و ناگهانی کلاچ را بالا نیاورد. پیدا کردن مقدار فاصله بین نقطه صفر کلاچ تا نقطه یک حرکت را قلق گیری کلاچ می گویند. هر ماشینی را که برای اولین بار می خواهیم حرکت دهیم باید کلاچ آن را قلق گیری کنیم.
بخش های تشکیل دهنده کلاچ
- نقطه صفر : ( پایینترین حد کلاچ )
- نقطه یک حرکت : ( سرعت سانتیمتری خودرو )
- نقطه دو حرکت : ( آغاز یک حرکت عادی )
- نقطه سه حرکت : ( بالاترین حد کلاچ که رها و آزاد است )
نقطه صفر
کلاچ خودرو تا آخر گرفته میشود و دسته دنده درون دنده یک و یا دنده عقب گذاشته میشود. در نقطه صفر هرچه قدر گاز داده شود خودرو حرکت نمیکند.
نقطه صفر کلاچ همه خودروها یکسان است.
نقطه یک حرکت
پس از دنده گذاری و نگهداری کلاچ در نقطه صفر و کمی گاز دادن ثابت کلاچ را به صورت آرام بالا آورده، اولین نقطه از کلاچ بالا آمده که بین چرخ و موتور برقرار میگیرد و خودرو حالت حرکت به خود میگیرد و میخواهد به صورت سانتیمتری حرکت کند را نقطه یک حرکت مینامند.
- فاصله بین نقطه صفر تا نقطه یک حرکت در همه خودروها یکسان نیست.
- اگر فاصله میان نقطه صفر و یک خودرویی زیاد باشد گفته میشود که کلاچ این خودرو بالا است.
- اگر فاصله میان صفر تا نقطه حرکت کم باشد گفته میشود کلاچ این خودرو و پایین است .
- در یک خودرو فاصله میان نقطه صفر تا یک ممکن است ۲ سانتیمتر باشد و در خودرو دیگر ۳ ویا ۴ و بیشتر باشد.
نقطه دوم حرکت
چنانچه از نقطه یک حرکت به اندازه یک سانتیمتر کلاچ بالا آمده شود شتاب خودرو بیشتر میشود و حرکت بصورت نرمال انجام میگیرد.
نقطه سوم حرکت ( رها شدن کلاچ )
چنانچه از نقطه دوم حرکت به اندازه یک سانتیمتر کلاچ بالا آورده شود ، شتاب خودرو باز هم بیشتر میشود و کلاچ خودرو به بالاترین اندازه خود رسیده و در این حالت کلاچ رها شده است که نقطه سوم حرکت یا رها شدن مینامند.
قلق گیری کلاچ
کلاچ را تا انتها گرفته دنده را به نیاز حرکت یا در حالت ۵ یا در حالت عقب قرار داده و به همان حالت کنترل کلاچ، کلاچ را آرام آرام و به صورت میلیمتری بالا می آوریم تا متوجه شویم که نقطه یک حرکت آن کجاست. هر اتومبیلی را که برای اولین بار حرکت می دهیم بهتر است گاز ، کلاچ ، ترمز، دنده و فرمان آن را قلق گیری کرده و مورد ارزیابی قرار دهیم چون ممکن است از گاز، کلاچ، ترمز، دنده و فرمان ماشین شما سفت تر و یا نرم تر باشد.
- نقطه صفر در همه ماشین ها یکسان است یعنی انتهای کلاچ همه ماشین ها نقطه صفر محسوب می شود اما مقدار فاصله بین نقطه صفر و نقطه یک حرکت در همه ماشین ها یکسان نیست.
چگونگی قلق گیری کلاچ
بهترین حالت تنظیم کلاچ ، با سینه ی پا کلاچ را فشار می دهیم و پاشنه ی پا به کف ماشین بخورد به طوری که پای ما به شکل یک اهرم عمل کند و کلاچ را از قسمت مچ پا آزاد می کنیم تا جایی که ماشین به حرکت در آید همان جا که به حرکت در آید کلاچ را نگه می داریم تا حرکت ماشین سر دور بیافتد و بعد از آن می توانیم پای خودمان را برداریم که به این حالت نیم کلاچ گفته می شود.
- کلاچ خودرو تا انتها ( نقطه صفر ) گرفته میشود.
- گاز به صورت ثابت داده میشود.
- کلاچ به صورت آرام آرام و میلیمتری بالا آورده میشود تا نقطه یک حرکت خودرو شناسایی گردد.
چند نکته در مورد کلاچ:
- ماشینی که لنت صفحه کلاچ یا دیسک و صفحه کلاچ آن تازه تعویض شده باشد کلاچ آن نرم تر بوده و شتاب حرکت اولیه آن بیشتر و نیز فاصله بین نقطه صفر و یک حرکت آن بسیار کم است و اصطلاحا می گوییم نقطه یک حرکت کلاچ آن پایین بوده و کلاچ آن تیز است.
- در ماشینی که چند ماهی از تعویض و استفاده از صفحه کلاچ آن می گذرد فاصله بین نقطه صفر و یک حرکت بیشتر است و بایستی تقریبا تا وسط کلاچ را بالا بیاوریم تا به نقطه یک برسیم اصطلاحا می گوییم نقطه یک حرکت کلاچ این ماشین وسط می باشد.
- ماشینی که در آن مدت طولانی از لنت صفحه کلاچ استفاده شده باشد کلاچ آن سفت تر شده و فاصله بین نقطه صفر و یک حرکت آن بیشتر می شود و ما مجبور می شویم از وسط آن را بالاتر بیاوریم تا به نقطه یک برسیم که اصطلاحا می گوییم نقطه یک حرکت کلاچ این ماشین می باشد.
- هرچه نقطه حرکت کلاچ بالاتر باشد کلاچ سفت تر بوده و زمان تعویض لنت صفحه کلاچ آن نزدیک تر می شود.
- یکی از بزرگترین اشتباهات در رانندگی ، کلاچ گرفتن قبل از ترمز کردن در دنده های بالاتر از ۱ میباشد. این کار باعث شتاب گرفتن ماشین شده و باعث می شود ماشین دیرتر توقف کند.
- بعضی جاها آنقدر شیب زیاد است که ترمز دستی جواب نمی دهد و شما هر کاری می کنید که با نیم کلاچ اتومبیل را بالا ببرید نمی توانید، در این حالت کافیست که همزمان با اینکه پای شما روی ترمز هست کلاچ را بالا آورده تا جایی که دور موتور یکی دو میلیمتر پایین برود ولی ماشین نلرزد، حالا تا جایی که می توانید گاز بدهید و بعد کلاچ را بالاتر بیاورید.
- برای بیرون آوردن خودرو از چاله و دست انداز ابتدا کلاچ را تا ته پایین آورده و دسته دنده را برابر نیاز به حرکت روبه جلو و یا عقب در دنده میگذاریم سپس گاز به صورت ثابت و کمی قوی تر داده میشود و کلاچ به یکباره تا نقطه دوم حرکت بالا میآید این کار سبب شتاب گرفتن سریع خودرو و بیرون آمدن از چاله میگردد.پس از بیرون اوردن چرخ از چاله گاز قطع میگردد و به سرعت کلاچ تا نقطه صفر پایین برده میشود و سپس حرکت خودرو به صورت نرمال انجام میگردد.
- کلاچ را نه خیلی زود و نه خیلی دیر رها نکنید: در هنگام تعویض دنده ها، کلاچ را تا انتها بگیرید، دنده را عوض کنید و پای چپ خود را همزمان با فشار دادن پدال گاز توسط پای راست، از روی کلاچ بردارید.
- پایین نگه داشتن بیش از حد کلاچ باعث فشار به دیسک و صفحه می شود. در پشت چراغ قرمز سعی کنید خلاص کنید و ترمز دستی را بکشید. دقت کنید که هر جا نیاز است کلاچ بگیرید و نه بیشتر.
- زیاد با نیم کلاچ حرکت نکنید: گاهی اوقات برای پارک اتومبیل در پارکینگ و جا به جایی های کوچک در محل پارک صرفا از نیم کلاچ استفاده می شود و کاری به پدال گاز نداریم. اما نباید برای ما عادت شود که در شروع حرکت در جاده و خیابان، با نیم کلاچ حرکت کنیم.
- نیم کلاچ-گاز را با ترمز دستی بالا انجام ندهید: در سربالایی های شدید، قطعا باید ترمز دستی را بکشید و خلاص کنید. دنده ۱ را جا بزنید، همزمان که گاز می دهید، پای خود را از پدال کلاچ برداشته و ترمز دستی را رها کنید.
- برای استراحت پای چپ را روی کلاچ نگذارید. این کار باعث فشار آمدن بیش از حد بر روی صفحه کلاچ شده و به مرور زمان باعث خرابی دیسک و صفحه خواهد شد.